Pisząc tekst w Wordzie nie powinno się zostawiać pojedynczych spójników na końcu wiersza. Takie spójniki określa się mianem „wiszących spójników” lub „zawieszek”. Spotkałem się również z nazwą wiszące sierotki.
Wiszący spójnik nie jest błędem ortograficznym, ani gramatycznym, jednak jest to uznawane za błąd typograficzny.
Co ciekawe, owa reguła występuje tylko w języku polskim i czeskim. W pozostałych językach w ogóle nie jest znana, ani przestrzegana.
Jak sobie radzić z "wiszącymi spójnikami" (w trakcie pisania tekstu w Wordzie)
Widząc, że kursor zbliża się do końca wiersza i chcesz wstawić spójnik a wiesz, że następny wyraz za spójnikiem już się nie zmieści w tym samym wierszu, to pomiędzy spójnikiem a kolejnym wyrazem należy wstawić „twardą spację” (zwaną też spacją niepodzielną). Aby wstawić „twardą spację” należy zamiast samej spacji wcisnąć kombinację klawiszy CTRL+SHIFT+SPACJA. Wtedy spójnik zostanie „przyklejony” do następnego wyrazu i jeśli następny wyraz zostanie przeniesiony do nowej linii, to będzie on przeniesiony wraz z „przyklejonym” spójnikiem.
Podobnie postępujemy z jednostkami miar. Gdy wpisujesz liczbę a po liczbie jednostkę (np. 10 kg) to pomiędzy liczbą a jednostką powinna się znajdować „twarda spacja”.
Problem pojawia się, gdy masz już napisany tekst. Można ręcznie go poprawić (tj. widząc na końcu wiersza „wiszący spójnik” możesz usunąć za nim spację i zamienić ją na twardą spację. Jednak nie jest to zbyt wygodne rozwiązanie, gdy tekst ma kilkanaście, bądź kilkadziesiąt stron. Oczywiście każdy inteligentny leń zacznie szukać jakiegoś sposobu na zautomatyzowanie tej monotonnej czynności. Można to zrobić na dwa sposoby: albo ręcznie skorzystać z okna dialogowego Znajdź i zamień, albo zainstalować gotowe makro.
Ręczna zamiana spacji za spójnikami na twarde spacje
- Na karcie Narzędzia główne kliknij w przycisk Zamień.
- W polu Znajdź wpisz <spacja><przyimek><spacja> np. <spacja>w<spacja>
- W polu Zamień na wpisz <spacja><przyimek>^s (^s – to znak specjalny "Spacja nierozdzielająca" zwana też twardą spacją)

- Kliknij w przycisk Zamień wszystko.
- Następnie w oknie Znajdź i zamień wpisz kolejny przyimek, którego również nie chcemy mieć na końcu linii (należy uważać, aby zawsze w polu Znajdź było wpisane <spacja><przyimek><spacja> a w polu Zamień na <spacja><przyimek>^s gdyż w przeciwnym przypadku ćwiczenie nie wyjdzie) i kliknij w przycisk Zamień wszystko. Te czynności powtarzamy kolejno dla każdego przyimka, którego nie chcemy na końcu linii (np. a, o, i, w, z)
- Po wykonaniu wszystkich zamian należy zamknąć okno dialogowe Znajdowanie i zamienianie
To rozwiązanie jest proste ale niezbyt wygodne, gdyż dość monotonne (spójników mamy w języku polskim kilka, oprócz tego są przyimki, tytuły naukowe (np. mgr., dr, prof.) i takich zamian na dobrą sprawę trzeba wykonać kilkadziesiąt 😉 Dlatego warto jest zainstalować gotowe makro, które zrobi wszystko za Ciebie.
Dobry artykuł. generalnie coraz więcej edytorów tekstu radzi sobie automatycznie z twardą spacją, ale wciąż nie wszystkie.
Jak sobie radzić z "wiszącymi spójnikami"? Może po prostu… "… owa reguła występuje tylko w języku polskim i czeskim. W pozostałych językach w ogóle nie jest znana, ani przestrzegana."
No cóż, jeśli otrzymuję pisma z urzędów, sądów itp. to często widzę, że nikt się nie przejmuje wiszącymi spójnikami (i mnie też się zdarza). No, ale wiadomo promotor z pewnością by się przyczepił że są wiszące spójniki, stąd też postanowiłem opisać to zagadnienie na blogu 🙂