Liczby rzymskie

Liczby rzymskie są dość rzadko używane, jednak czasami spotykamy się z ich użyciem.

Zastosowania liczb rzymskich

Do dziś jest jednak używany zwyczajowo do zapisywania liczb w pewnych szczególnych przypadkach. Na przykład w Polsce zapisuje się cyframi rzymskimi: numery liceów (ale nie szkół podstawowych i gimnazjów), numery klas i lat studiów, wieki, tomy dzieł, numery pięter, wydziałów w instytucjach. Zwyczajowo zapisuje się czasami również: miesiące, rok powstania budowli (na ich frontonach) oraz numeruje rozmaite grupy klasyfikacyjne (szczególnie na ich wyższych poziomach).

Cyfry rzymskie nadal bywają wykorzystywane do oznaczania miesięcy w zapisie daty, mimo upowszechnienia się systemu opartego na cyfrach wyłącznie arabskich. Wykorzystanie zapisu rzymskiego pozwala uniknąć dwuznaczności wywołanych stosowaniem różnych wariantów kolejności poszczególnych członów w zapisie (vide np. popularny w USA sposób podawania najpierw miesięcy a potem dni wobec czego zapis „08 11 2010” może być rozumiany albo jako 8 listopada albo 11 sierpnia, natomiast zapis 8 XI 2010 można rozumieć tylko w jeden sposób; przy zapisie z udziałem cyfr rzymskich najczęściej pomija się początkowe 0 przy dniach miesiąca o wartości jednocyfrowej).

Cyfry rzymskie powszechnie stosuje się również w numeracji stuleci (np. XIX wiek — nie dotyczy to tradycji anglosaskiej, gdzie powszechnie stosuje się cyfry arabskie), w imionach władców i papieży (np. Jan Paweł II), nazwach wydarzeń historycznych (II wojna światowa).

Użycie liczby rzymskiej wskazuje czasami na liczebnik porządkowy.

(Źródło: wikipedia)

Powiedzmy sobie szczerze – pewnie większość z nas zna liczby rzymskie do 30-u. Problem pojawia się, gdy chcesz zapisać jakąś większą liczbę. Jeszcze nieliczni wiedzą, że L to 50. Ale mało kto potrafi zapisać np. bieżący rok w postaci liczby rzymskiej. Tutaj z pomocą przychodzi… Excel

Okazuje się, że Excel posiada funkcję o nazwie RZYMSKIE. Chcąc wiedzieć, w jaki sposób zapisać rok 2013 jako liczbę rzymską wystarczy wstawić nastepującą formułę: 

=RZYMSKIE(2013)

Funkcja RZYMSKIE posiada następujące ograniczenia:

• za pomocą liczb rzymskich nie można zapisywać ułamków
• za pomocą liczb rzymskich nie można zapisywać liczb ujemnych
• funkcja przyjmuje tylko wartości z zakresu 1-3999

W Excelu do wersji 2010 włącznie nie istnieje funkcja, która dokonuje konwersji w drugą stronę. W Excelu 2013 pojawiła się funkcja o nazwie ARABSKIE.

=ARABSKIE("MMXIII")